Cinevox Le cinéma vu par les belges
Afgelopen week werd bekend gemaakt dat voormalig Kamervoorzitter van de N-VA Siegfried Bracke waarschijnlijk de nieuwe voorzitter wordt van het Vlaams Audiovisueel Fonds, dat veroorzaakte in de sector meteen commotie. We interviewden Koen Van Bockstal hierover en polsten meteen ook hoe de eerste maanden van zijn aanstelling als directeur-intendant bij het VAF verliepen.
“Eerst even corrigeren. Vorige week werden 7 vertegenwoordigers namens de Vlaamse Overheid voorgedragen voor de Raad van Bestuur van het VAF en daar maakt Dhr. Bracke deel van uit. De Algemene Vergadering van het VAF moet die voordracht nog bekrachtigen en vervolgens kiest de vernieuwde Raad van Bestuur ook een nieuwe voorzitter.”
Wat is eigenlijk de taak van zo’n voorzitter?
“Om op je vraag te antwoorden: de voorzitter van de Raad van Bestuur heeft verschillende taken, waaronder een controlefunctie naar het operationeel management toe, dat zijn onze zakelijk leider Frederik Beernaert en ikzelf.
De Raad van Bestuur werkt daarnaast in overleg en in samenspraak met de directeur-intendant aan de beleidsontwikkeling en beleidsadvisering voor het VAF, op korte, middellange en lange termijn en we voeren de verschillende beheersovereenkomsten van het film-, media- en gamefonds uit. En de voorzitter vervult doorgaans ook een belangrijke klankbordfunctie met de directeur-intendant.
De raad bekrachtigt ook alle adviseringen van de commissies, dus – voor alle duidelijkheid – ik beslis niet wie het geld krijgt voor een serie, film of game. Dat is zo bepaald in de statuten en het huishoudelijk reglement en dat is verstandig vanwege de stichtende leden van het VAF. Vermits de directeur-intendant geen stemrecht heeft bij die beslissingen, kan hij steeds in alle openheid praten en overleggen met de hele sector.
Bondig samengevat: het Dagelijks Bestuur staat in voor het operationele en de Raad van Bestuur voor controle, reflectie en beleidsontwikkeling en heeft de juridische eindverantwoordelijkheid.”
De sector heeft hoge verwachtingen van jou, vooral de vraag naar inclusiviteit is groot op dit moment, in hoeverre is de aanstelling van deze nieuwe voorzitter daarin een tegemoetkoming?
“Gezien mijn eerdere antwoord kan ik daar nu niets zinnigs over zeggen. De Vlaamse Overheid heeft een voordracht gedaan van 7 nieuwe bestuurders, die binnenkort worden aangevuld door 4 onafhankelijken. En de Raad van Bestuur kiest onder haar leden een nieuwe voorzitter.
En gesteld dat Dhr. Bracke de nieuwe voorzitter zou worden dan verwijs ik graag naar een recente tweet van hem. Verwijzend naar de commotie rond zijn kandidatuur citeert hij een Nederlandse dichter die zei: ‘Er zijn twee soorten mensen, de eerste soort bestaat niet’.
lk lees dat als: ‘we maken geen onderscheid tussen mensen’. Bij het VAF maken we ook geen onderscheid tussen mannen of vrouwen, ze verdienen een gelijkwaardige behandeling. Dat geldt voor mensen met een witte of een andere huidskleur, mensen die ergens anders vandaan komen en we maken ook geen onderscheid omwille van gender of seksuele oriëntatie. Wij zijn er voor iedereen en willen werken aan een representatieve beeldvorming van de samenleving, zonder in extreme standpunten te vervallen en met respect voor diversiteit in de ware betekenis van het woord.
Op basis daarvan denk ik dat wij uitstekend zullen samenwerken in de Raad van Bestuur.”
Het is misschien een brakke vergelijking, maar bij Black Lives Matter werd er soms gezegd: ‘All lives matter’. Dat was iets wat de zwarte community kwaad maakte, omdat het dan weer niet specifiek over hún rechten gaat. Is het niet een beetje een gelijkaardige kwestie, als vrouwen op dit moment willen dat er gelijkheid is in de filmsector?
“Ja, maar wie zegt dat het VAF of de toekomstige bestuurders dat niet zouden willen? Ik wil me voorzichtig uitdrukken, maar we moeten opletten dat we met politieke correctheid niet precies het tegenovergestelde bereiken van wat we willen. lk denk dat er niemand is met wie ik heb gesproken de afgelopen weken, die twijfelt aan het feit dat we oprecht dingen willen veranderen en verder mee in beweging zetten. Volgens mij is het veel constructiever om bezig te zijn met wat we gemeenschappelijk hebben, wat we delen en niet met wat ons verdeelt.
Ik ben een man, maar ik begrijp een heleboel van de vragen die worden gesteld perfect. Ik deel die terechte bezorgdheden en ik wil er mee aan werken om dingen te helpen realiseren. Daarbij zal ik mij als man bescheiden opstellen, om de nodige ruimte en aandacht te geven, maar een man kan ook tegelijk een bondgenoot zijn. En ik hoef me toch niet te verontschuldigen voor het feit dat ik zo geboren ben?”
Dat hoeft natuurlijk niet. Hoe meer mannen feminist zijn, hoe beter.
“Het zijn jouw woorden, maar er zijn een aantal mensen die mij kennen (meestal vrouwen) die mij al eens dat etiket geven. Ik heb daar geen probleem mee, maar wil mij vooral laten voorstaan op hetgeen het VAF samen met de sector zal verwezenlijken. Daden betekenen vaak meer dan woorden.
En voor de rest: als het lastig is, er issues zijn of uitdagingen waarvan we denken dat ze een belangrijke beleidsmatige impact hebben, dan zijn dat de dossiers die door de Raad van Bestuur worden besproken. Gezien het feit dat in de Raad van Bestuur zowel politiek, maatschappelijk maar ook qua specifieke competenties, een brede waaier van mensen zit is dat steeds een heel matuur en volwassen debat. Doorgaans komt men vrij gemakkelijk tot een consensus over de richting die men wil volgen.
Het verleden leert dat de commissies beslissen welke film er bijvoorbeeld scenariosteun of productiesteun krijgt en dat die zaken allemaal bekrachtigd worden door de raad van bestuur. Navraag bij vorige bestuurders en bij mijn twee voorgangers, Pierre Drouot en Erwin Provoost, leerde verder dat het nooit voorgevallen is dat de Raad van Bestuur de voorstellen of de adviezen tot besluitvorming van de commissies zomaar naast zich heeft neergelegd of niet gevolgd.
Er kunnen uitzonderlijk wel eens stevige discussies zijn omdat er niet één weg is naar Rome, soms heb je er twee of drie. Dan moet je gewoon op basis van pro’s en contra’s argumenteren, altijd in functie van het algemeen belang en met de wetenschap dat we werken met publieke middelen. Met jouw belastinggeld en het mijne moeten we proberen de beste, de meest duurzame en meest kwalitatieve keuzes te maken of oplossingen te vinden. Overigens betekent discussie ook dat je respect hebt voor diversiteit en verschillende meningen of opinies.”
Zolang iedereen maar in de richting van Rome wandelt en niet de andere kant opkijkt.
“Ja, dat klopt. Bij Literatuur Vlaanderen hebben we bewezen in staat te zijn om in zeer moeilijke omstandigheden de dingen tot een goed einde te brengen. Want ook in die sector, die veel kleiner is dan de visuele, maar ook mondig en uiteraard goed de taal beheerst, zitten er zeer tegenstrijdige belangen. Die van een auteur of uitgeverij zijn anders dan die van boek.be of de vrt.
Als je je licht zou opsteken in die sector, dan zal je horen dat daar ook niet iedereen altijd even tevreden was. Daar maak ik mij verder geen illusies over, maar je zal wel horen dat we met Literatuur Vlaanderen altijd voor het algemene belang zijn gegaan als bruggenbouwers. Lastige en complexe problemen met zeer tegenstrijdige meningen proberen ontzenuwen en ombuigen naar opportuniteiten. Het is zoveel beter om uitdagingen in één verhaal samen te brengen waar iedereen, vanuit positivisme, samen aan dezelfde kar trekt.
En dat is ook exact wat we bij het VAF zullen blijven doen, er is al genoeg negativisme in deze wereld. En dan zijn er twee opties: meeroepen met de wolven die kritiek hebben, soms zeer terechte, maar mijn houding is altijd geweest dat het veel constructiever is om een beetje in de schaduw te staan. Niet in de spotlights, maar in die schaduw kan je mensen bij elkaar brengen om samen te werken aan een positieve toekomst. Een toekomst waar we samen achter staan, dingen realiseren en daar dan tevreden op terugkijken. Zo zie ik persoonlijk mijn rol en zo ga ik die ook spelen.”
Hoe gaat het ondertussen in je nieuwe rol?
“Ik ben nu een kleine twee maand aan het werk en heb al een heleboel ontmoetingen gehad met scenaristen, producenten en regisseurs. Ook mijn eerste vergaderingen met de Europese filmfondsen, o.a. met mijn Nederlandse en Waalse collega’s zijn achter de rug. Er is ook al uitgebreid gesproken met Wanda Collective en er was een heel goed en open gesprek met Aminata Demba van Represent.
We zijn dus volop bezig aan een introductieronde en dat gaat eigenlijk erg goed. Ik hoop dat mensen het fijn vinden dat ik naar hen toestap en vraag wat het VAF voor hen zou kunnen betekenen. Wat er goed gaat bij het VAF en wat niet, wat de uitdagingen zijn voor de toekomst en waar we samen werk van kunnen maken.”
Klinkt als een tijdrovende job…
“Dat is zeer wel bestede tijd en lijkt me juist heel essentieel en dus zal er ook nog veel meer tijd naartoe gaan. Vermoedelijk houdt die kennismakingsronde me nog wel zes extra maanden bezig. Alleen hoe zo’n fonds te leiden, hoe het zit met de politieke contacten, de administratie en de beheersovereenkomsten, dat is voor mij iets eenvoudiger. Die ervaring neem ik mee uit mijn vorige job bij Literatuur Vlaanderen en dat is dus uiteraard wel een voordeel.
Nu gaat het natuurlijk niet meer over literatuur, dus de kennismaking met de sector is een ander en zeer noodzakelijk ding. Want ben ik een expert in films, series en games? Nee, dat ben ik niet. Een liefhebber dan? Uiteraard. Heb ik ze allemaal gezien? Nee, en ik zal ze ook niet allemaal kunnen bekijken. Maar de komende weken en maanden wil ik wel systematisch achterstand inhalen. Naar mate er nieuwe films of tv-series zullen verschijnen, zal ik die natuurlijk ook allemaal zien. Je moet toch op zijn minst wel weten waar het over gaat.”
Moet je de geschiedenis kennen, om de toekomst mee te kunnen schrijven?
“Als historicus van opleiding ken je mijn antwoord. Maar het was ook niet zo dat ik de geschiedenis niet kende. Er zitten zeker hiaten in mijn kennis, maar die zal ik systematisch bijspijkeren. Dat was niet anders toen ik bij Literatuur Vlaanderen kwam, toen had ik ook niet alle Vlaamse boeken gelezen. Maar het belangrijkste is dat ik een liefhebber ben van film en tv. Met Games ben ik minder vertrouwd, maar de interesse is er wel. Mijn zoon is een verwoed gamer en dus bezorgt hij mij een snelcursus om daar met open vizier naar te kijken.
Die openheid is iets wat ik beloof aan de sector, dat ze aan mij een zeer benaderbaar directeur-intendant bij het VAF zullen hebben. Iemand die oog en oor wil hebben voor de problemen en uitdagingen, maar die ook de kansen en opportuniteiten samen met de sector zal proberen te benutten. Met ambitie, een duidelijke visie en keuzes, omdat je die ook moét maken. Je kan niet zeggen: ‘we gaan alles doen’, want dat kan niet. Dat is trouwens ook niet gezond.
In die kennismakingsgesprekken met verschillende mensen dingen toets ik dingen af waarvan men vertelt dat ze belangrijk zijn en vraag wat zij daarover denken en hoe zij dat zien. In de meeste gevallen moet alles dan rustig bezinken.
Uiteraard heb ik wel een visienota moeten schrijven voor mijn aanstelling en het eerste wat daarin stond was: ‘Het VAF moet ambitie hebben’.
Er zijn immers gigantische uitdagingen op alle mogelijke vlakken, corona is er daar één van. Wat gaat er gebeuren als de cinema’s allemaal terug open gaan? Gaat het publiek daar massaal naartoe, of niet? Hoe zal de wereld veranderd zijn in functie van die windows die zitten te schuiven. De groeiende populariteit van streamingplatforms, wat heeft dat als gevolg voor de businessmodellen voor de producent? Dat soort zaken moeten we aanpakken samen met de sector en de overheid, dat zijn belangrijke uitdagingen en dat is ambitie. En verder zou het ook fijn zijn dat Vlaamse films, series en games wereldwijd worden gezien als een kwaliteitsmerk.”
We zijn wel al redelijk goed bezig, toch?
“Uiteraard zijn we dat we al op regelmatige basis. Maar dat mag nog verduurzamen, opnieuw een opdracht voor het VAF-team samen met de sector en daar heb je middelen voor nodig. Kijk naar filmfondsen in Oostenrijk, Nederland en Denemarken. Die hebben behoorlijk meer middelen, wij moeten niet exact hetzelfde hebben maar het mag altijd wel een beetje meer zijn. En dan kan je er misschien voor zorgen dat twee series die jaarlijks geweldig scoren in het buitenland, er misschien drie worden. Men hoeft niet te spreken over verdubbeling, maar ook in die internationale ambitie zou het fijn zijn een zekere mate van groei te realiseren.”
“Het tweede element dat heel belangrijk is, is talent. Het is echt een kerntaak van het VAF om met talentontwikkeling bezig te zijn, in de breedste zin van het woord. Uiteraard gaat dat over de jonge mensen, maar ook over mensen die al wat langer gevestigd zijn. Daar moeten we ook proberen een antwoord op te vinden en dat betekent niet noodzakelijkerwijs dat we dat zelf moeten doen, dat kan opnieuw best samen met anderen. De ambitie is niet om op de plek van een filmschool te gaan staan, die nog altijd veel betere stages kunnen geven aan opkomend talent dan het VAF, maar samen te kijken hoe we dat nog beter kunnen realiseren en verfijnen.
En dan komen we bij het derde punt: sterke verhalen. Dat is het alfa en omega van onze sector. Of dat nu films zijn, documentaires, series of games. Een sterk verhaal, met een sterk scenario, op een sterke manier verfilmd, dat is de kern van boodschap. En daar is, dat is overigens geen kritiek maar een vaststelling of een bezorgdheid die ik van verschillende kanten hoor, nog werk aan. We gaan dus kijken hoe we daar nog verder op kunnen inzetten.
Als vierde punt zou ik heel graag het gamefonds verder uitbouwen tot een derde en volwaardige poot binnen het VAF. Als je wereldwijd kijkt naar de gamesector, dan zie je dat die zo groot is als de filmindustrie en de muziekindustrie samen. In Vlaanderen is dat nog niet zo. Maar dat moet gefaseerd en geleidelijk aan gebeuren, want ik weet dat men anders meteen denkt: ‘Dat gaat dan ten koste van de aandacht voor film en tv’, maar het is en plus.
En het laatste punt zijn dus die maatschappelijke thema’s. Of dat nu duurzaamheid is of thema’s als diversiteit en inclusie. Gender balance, gelijke salariëring en het feit dat vrouwen ook in alle moeilijke posities in het filmvak aan de bak moeten kunnen komen, dat is voor het VAF ontzettend belangrijk. Niet omdat we dat moeten doen, maar omdat we het niet kunnen maken om daar niet mee bezig te zijn.”
De Vlaamse regering droeg Siegfried Bracke voor als bestuurslid van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF), nu is het dus aan de Raad van Bestuur zelf om een voorzitter te benoemen.
Ook Anouk Mertens, COO van Eleven Sports Group, gaat naar de Raad van Bestuur. De overige mandaten zijn voor producer Ilse Schooneknaep, zanger en scenarioschrijver Jef Elbers en Dennis Cluydts, directeur onderwijs van de HOGent. Professor mediastudies Tim Raats en Dirk Vanhegen (onder meer ex-Medialaan) krijgen een verlenging van hun mandaat.
