In gesprek met Liyo Gong, of Shuxiu in ‘Here’ van Bas Devos!

Blinkt daar een nieuwe ster aan het firmament? De voorbije 10 jaar was Liyo Gong werkzaam als monteur, nu debuteert de Luikse met Chinese roots als actrice. In ‘Here’, de nieuwste film van Bas Devos, geeft ze met glans gestalte aan het hoofdpersonage Shuxiu. En vanaf 17 januari 2024 schittert ze jou tegemoet vanop het witte doek. Maar hoe voelt dat, als je voordien altijd achter de schermen hebt gewerkt? Wij vroegen het haar in Brussel, waar ze woont en werkt, en trokken samen naar Cinema Palace.

WLC: Dadelijk gaat ‘Here’ in avant-première in jouw thuisstad. Wat doet dat met jou?

Liyo Gong: We presenteren de film al bijna een jaar lang aan het publiek, maar nog nooit in Brussel. Hier zullen de mensen de locaties herkennen. En ze hebben al een mening over de stad. Tot op heden was het geweldig om naar verschillende plekken in de wereld te mogen reizen en Brussel daar aan de mensen te mogen voorstellen. Nu tonen we de film voor het eerst aan Brusselaars. Dat is bijzonder. Maar ook spannend omdat ik eigenlijk geen actrice ben. Normaal werk ik op films als monteur, meestal ga ik pas aan de slag als de draaiperiode al voorbij is. Dat ik nu zelf als actrice voor de camera heb gestaan, was lang mijn kleine geheimpje. Maar nu kan ik er niet meer onderuit, straks zullen er familie en vrienden in de zaal zitten.

WLC: Hoe was het dan voor jou om ineens voor de camera te staan?

Liyo Gong: Meestal ben ik degene die de acteurs en actrices beoordeelt en de beste takes selecteert. En dan, al knippend en plakkend, het tempo en het ritme van de film bepaalt. Ik doe dit al bijna tien jaar en had nooit gedacht dat ik ooit in hun schoenen zou staan. Maar toen me de hoofdrol in ‘Here’ werd aangeboden, leek me dat wel interessant en leerrijk. Want de scènes zelf – in het écht – te moeten spelen, betekent dat je samen met je tegenspeler het ritme op het moment zelf bepaalt. En ik kwam tot de ontdekking dat ik daar geen controle over had. Dat is dus wat ik heb geleerd: als je eenmaal aan het spelen bent, kan je niet veel nadenken. Je moet voelen. Als monteur ben je meer cerebraal bezig, je kan het beeld stopzetten en opnieuw beginnen. Je hebt letterlijk controle over de tijd. Als je aan het acteren bent, is dat onmogelijk. Als monteur moet je je kunnen inleven in alle personages. Je moet proberen te begrijpen hoe zij zich voelen, wat de onderliggende emoties zijn die bepalen welke keuzes ze gaan maken. Nu moest ik in de eerste plaats empathie hebben met mijn personage. Keer op keer vroeg ik mezelf: ‘Hoe voelt Shuxiu zich op dit moment?’ Dat was een geweldige oefening.

WLC: Vond je het moeilijk om emotioneler te werk te gaan?

Liyo Gong: Ja, in het begin was ik bang. Ik dacht dat ik het niet zou kunnen en vreesde zelfs dat ik de film zou verpesten. Ik ging bij een bevriende regisseur te rade, die Bas Devos goed kent. Ik vroeg: ‘Waarom heb je mij bij Bas aanbevolen? Denk je werkelijk dat ik het kan?’ Hij antwoordde dat Bas me alleen gecast had omdat hij iets in mij zag en de verantwoordelijkheid daarom nu bij hem lag. ‘Laat los. Als acteur moet jij gewoon aanwezig zijn in het nu’, klonk het. Dat bleef ik dus tijdens de opnames de hele tijd tegen mezelf herhalen. Maar eerlijk, volledig aanwezig zijn in het nu, zodat je je kunt verankeren in de onderliggende emotie – zeker met een hele filmploeg om je heen die druk in de weer is – valt niet te onderschatten!

WLC: Nadien zou de film ook door iemand anders gemonteerd worden. Was dat nog een les in loslaten?

Liyo Gong: Eerlijk? Tijdens de opnames vreesde ik dat de monteur, Dieter Diependaele, me zou haten. Soms was ik aan het spelen en ging alles goed, maar dan gebeurde er opeens iets waardoor we toch opnieuw moesten beginnen. Dan dacht ik meteen dat Dieter teleurgesteld zou zijn. Maar uiteindelijk leerde ik inderdaad om ook dit los te laten. Monteurs zijn doorgaans vriendelijke mensen die alleen maar het beste willen voor de film en de personages die erin voorkomen.

WLC: Stefan Gota, je tegespeler, vertelde me dat hij voor aanvang van de opnames vaak gesprekken voerde met Bas Devos over het scenario. Werd jij ook al zo vroeg bij het schrijfproces betrokken?

Liyo Gong: Bas en Stefan kennen elkaar al langer. Ik denk dat het idee voor deze film deels geïnspireerd werd door Stefans persoonlijkheid en zijn achtergrond. Mijn personage, Shuxiu, werd later beetje bij beetje toegevoegd, omdat dat in het belang van het verhaal nodig bleek. En nog later, toen Bas mij vond, heeft hij dat personage nog verder aangepast aan mij. Oorspronkelijk was Shuxiu een Chinese studente die in België studeerde maar in China geboren en getogen was. Zo’n personage kan ik niet spelen, omdat ik in Luik ben opgegroeid. Ik zou een verkeerd accent hebben, zowel in het Chinees als in het Engels en Frans. Dus werden er zaken veranderd die nog meer nieuwe veranderingen voortbrachten. Enkele scènes zijn op de valreep zelfs nog voortgekomen uit repetitiesessies en improvisatie. We hebben dus wel samen aan mijn personage gewerkt.

WLC: Je speelt een bryoloog, een beroep waarvan ik eerlijk gezegd nog nooit had gehoord.

Liyo Gong: (lacht) Ik dus ook niet! Een bryoloog is een bioloog die zich richt op de studie van mossen. Heel interessant om daar zoveel over te leren. Bas had een professionele, gepensioneerde bryoloog gevonden die in de jaren zeventig voor zijn doctoraat een proefschrift schreef over het effect van zure regen op mos. Deze man heeft mij gecoacht. Hij leerde me hoe ik de microscoop moest gebruiken, monsters nemen, dat soort dingen. We maakten ook veel wandelingen langs de filmlocaties, waar hij alle verschillende soorten mos beschreef. We observeerden ze met een vergrootglas. Hij is gepassioneerd  en dat werkt aanstekelijk. Het is een bijzondere wereld, zo mooi en zo klein. Ik snap heel goed dat Bas er een film over wilde maken.

WLC: In de film komt het ook tot een ontmoeting tussen Shuxiu en Stefan. Er broeit iets tussen de twee. Hoe hebben jullie die spanning gecreëerd?

Liyo Gong: Dat is vooral de verdienste van de monteur. (lacht) Nee, toen ik de casting deed, heb ik meteen samen met Stefan meerdere scènes gespeeld en we zagen dat er inderdaad een goede verstandhouding was, een soort medeplichtigheid. Ik denk dat dat het belangrijkste is, dat je je op je gemak voelt bij elkaar.

Met mijn volgende vraag wilde ik Liyo Gong aan de tand voelen over de samenwerking met Bas Devos, maar die kwam plots de kamer binnen. Hij nam haar plaats in en ik vroeg me af hoe hij de samenwerking met haar heeft ervaren. Wordt vervolgd…